Arthur Haines
We zijn er in dit land op getraind om veel dingen als geïsoleerde kenmerken te zien. Of het nu gaat om voeding, of geneeskunde, of zelfs hoe we onszelf onderzoeken in relatie tot de omgeving waarin we leven, we zijn ervan overtuigd dat we complexe structuren en processen kunnen begrijpen door de afzonderlijke onderdelen te begrijpen. Deze overtuiging heeft geleid tot een enorme hoeveelheid verwarring, mislukte geneeskunde en slechte voedingspraktijken. Een klassiek voorbeeld van deze verwarring is osteoporose, een progressieve afname van de botdichtheid die een risico op breuken met zich meebrengt. Deze aandoening werd lange tijd behandeld met calciumsupplementen. Het eenvoudigweg toedienen van dit mineraal kan er echter toe leiden dat calcium op de verkeerde plaats (d.w.z. niet in de botten) wordt afgezet, zoals in de gewrichten (met artrose tot gevolg) en in de bloedvaten (met atherosclerose tot gevolg). Calcium heeft verschillende co-factoren nodig om goed te kunnen werken in het lichaam, zoals vitamine D, vitamine K2, en magnesium, samen met verzadigd vet (om te helpen bij de opname van calcium in de botten) en lichaamsbeweging (om de botten te belasten). Zonder deze co-factoren komt een deel van het calcium op de verkeerde plaats terecht. Dit voorbeeld toont duidelijk de logische denkfout aan dat een bepaald gezondheidsprobleem kan worden hersteld door één enkele voedingsfactor toe te voegen.
In sommige gevallen gaat ons niveau van onbegrip zelfs nog verder. Niet alleen denken we dat vitamine C ook op zichzelf werkt, we hebben geleerd te denken aan vitamine C als synoniem voor ascorbinezuur. Het blijkt dat beide onjuist zijn. Ten eerste werkt vitamine C niet alleen. Het heeft co-factoren nodig om te functioneren en de afbraak ervan te voorkomen. De bekendste daarvan is vitamine P (de oudere naam), een groep in water oplosbare polyfenolen die bekend staan als flavonoïden (de moderne naam). Deze belangrijke verbindingen worden in verschillende mate aangetroffen in een grote verscheidenheid van vruchten en groenten. Ten tweede is ascorbinezuur niet het geheel van vitamine C, maar kan het worden omschreven als de “antioxidantverpakking” die samen voorkomt met de andere delen van vitamine C: flavonoïden, rutine, het enzym tyrosinase, en verschillende andere factoren die de sterkte van de bloedvaten en de zuurstofdragende capaciteit van rode bloedcellen ten goede komen. Het is het beste om vitamines niet als een “ding” te zien, maar eerder als een “activiteit”, die de interactie van vele elementen vereist om te kunnen functioneren. Het ascorbinezuur dat aan verwerkte voedingsmiddelen wordt toegevoegd, is slechts ascorbinezuur – het is verstoken van alle samenstellende factoren van vitamine C. Synthetisch ascorbinezuur wordt overigens in een proces van vijf stappen vervaardigd uit glucose, waarbij ofwel aceton ofwel een genetisch gemodificeerde microbe wordt gebruikt.
Vitamine C is van cruciaal belang voor de gezondheid van ons lichaam. Het is nodig voor de vorming van collageen en het herstel van wonden. Het is nodig voor sterke bloedvatwanden, het geven van borstvoeding en de werking van de bijnieren. Het is een belangrijke antioxidant, die de celvloeistoffen beschermt tegen schade door vrije radicalen. Verder voorziet het vitamine E van elektronen (vitamine E beschermt de celmembranen tegen beschadiging door vrije radicalen) en neutraliseert het de positieve lading van giftige zware metalen, waardoor het lichaam ze uiteindelijk beter kan uitscheiden. We kunnen nog wel even doorgaan, want vitamine C is nodig voor meer dan 300 metabolische functies in het lichaam. Het verkrijgen van de natuurlijke vorm (d.w.z. de vorm die in vers voedsel wordt aangetroffen) is de meest gunstige manier om deze vitamine te verkrijgen.
We zijn in dit land verder misleid om sinaasappels en andere citrusvruchten te beschouwen als uitstekende bronnen van vitamine C. Hoewel citrusvruchten inderdaad vitamine C bevatten, zijn er veel bronnen die aanzienlijk hoger zijn. Rozenbottels bevatten bijvoorbeeld 10-100 keer zoveel vitamine C als sinaasappels (afhankelijk van de onderzochte soort). En voor de goede orde, sommige rozensoorten bevatten veel meer vitamine C dan acerola of camu camu. Tijdens het groeiseizoen zijn er een aantal andere wilde planten waar je naar kunt zoeken die meer vitamine C bevatten dan sinaasappels, waaronder aalbessen en kruisbessen, appelbessen, kaki’s, vlierbessen, aardbeien, en vele soorten groen (bijv. amarant, ganzenvoet, pokeweed, wilde prei, en waterkers). Zelfs tijdens het winterseizoen leveren verschillende groenblijvende bomen grote hoeveelheden vitamine C, waaronder bladeren van de oostelijke witte den, bladeren van de noordelijke witte ceder, bladeren van de rode spar, de binnenbast van de oostelijke witte den, en bladeren van de balsemspar (opgesomd in oplopende volgorde van vitamine C-gehalte; deze kunnen allemaal gemakkelijk worden bereid door van het materiaal thee te zetten). Ook bepaalde ongekookte dierlijke voedingsmiddelen, zoals lever, nieren, en bijnieren, dienen als bronnen van vitamine C (en werden gebruikt door noordelijke populaties van inheemse mensen, samen met andere rauwe dierlijke voedingsmiddelen en opgeslagen plantaardige voedingsmiddelen).
Hoewel Europese ontdekkingsreizigers en kolonisten een lange geschiedenis hebben van het bezwijken aan vitamine C tekort (scheurbuik), is deze vitamine altijd aanwezig in het landschap en gemakkelijk op te nemen in het dieet. Vertrouwen op synthetische vitamine C biedt niet het volledige spectrum van gezondheidsvoordelen van natuurlijk voorkomende vitamine C en gaat voorbij aan het feit dat vitamines niet alleen werken, maar samen met mineralen, macronutriënten, verschillende verbindingen en andere vitamines. Het is heel goed mogelijk (voor wie daarin geïnteresseerd is) om in een gebied te wonen waar de winters koud zijn en nooit afhankelijk te zijn van de invoer van fruit uit een warm klimaat om aan de nodige vitamine C (en alle andere vitamines) te komen. De oostelijke witte den is onze voornaamste bron van vitamine C tijdens het winterseizoen (met een vitamine C-gehalte dat 4 keer hoger is dan dat van sinaasappelen). Via dit voedsel (als thee) worden we ook voorzien van grote hoeveelheden proanthocyanidinen, de fenolische verbindingen gevonden in rode wijn die de cardiovasculaire gezondheid bevorderen en een anti-oxidant vermogen hebben dat 20 keer zo groot is als dat van vitamine C. Ik moedig je aan om het eens te proberen; je zou zomaar kunnen genieten van de voordelen die de oostelijke witte den (en andere wilde leden van de dennenfamilie) heeft op je gezondheid.