Drievoudiging van de Amoerpanterpopulatie – 103

Nog maar een paar jaar geleden leek de Amoerpanter (Panthera pardus orientalis) op het punt te staan uit te sterven. Onderzoek in 2000 wees uit dat er nog maar ongeveer 30 van deze ernstig bedreigde grote katten over waren in de bossen van zuidwest Rusland, en slechts twee meer over de grens in China. Met stroperij en habitat verlies nog steeds zo ongebreideld in die tijd, leek het redden van de soort een “mission impossible”, zegt ecoloog Yury Darman, senior adviseur van WWF-Rusland’s Amur tak.

In feite was de situatie zo slecht dat veel natuurbeschermers vonden dat er drastische maatregelen moesten worden genomen. De vraag was alleen welke drastische maatregel. “In 2001, tijdens de International Workshop on Conservation of the Far Eastern Leopard in Vladivostok, stelden veel wetenschappers en staatsautoriteiten serieus voor om de laatste 30 wilde Amoer luipaarden te vangen om hun voortbestaan in gevangenschap te verzekeren,” zegt Darman. Dat zou de katten hebben beschermd tegen stroperij en andere bedreigingen, terwijl de basis zou zijn gelegd voor fok- en herintroductie-inspanningen in de toekomst.

In plaats daarvan kwam een andere dramatische optie naar voren. Het WWF startte een campagne onder de naam “Red elk van de overlevenden” in de hoop het stropen van luipaarden een halt toe te roepen en steun te winnen voor de katten onder de plaatselijke bevolking. Ondertussen legde de Russische regering, aangemoedigd door de natuurbeschermingsorganisatie en aangevoerd door voormalig vice-minister van de Russische Federatie Sergej Ivanov, de basis voor het creëren van een massaal beschermd gebied voor de grote katten. Die inspanning bleek omstreden, maar leidde uiteindelijk tot de oprichting in 2012 van het Land van de Luipaard Nationaal Park – ongeveer 647.000 hectare van het beste leefgebied voor luipaarden, waar de dieren in veiligheid kunnen leven en zich voortplanten.

Al die inspanningen hebben nu hun vruchten afgeworpen. Land of the Leopard National Park kondigde deze maand aan dat de populatie Amur luipaarden binnen zijn grenzen is toegenomen tot 84 volwassen dieren en 19 welpen of adolescenten. Dit is een dramatische toename ten opzichte van de 57 luipaarden die in 2015 in het nationale park werden geteld en de eerste keer in decennia dat de populatie Amoerluipaarden de 100 dieren heeft overschreden.

Darman crediteerde het harde werk van “enthousiaste ngo’s, wetenschappers en echt verantwoordelijke staatsautoriteiten” voor het bereiken van de verdrievoudiging van de wilde populatie Amoerluipaarden in minder dan 20 jaar.

Het grootste deel van die toename is te danken aan natuurlijke groei door het wegnemen van de druk die de achteruitgang van de katten had veroorzaakt, maar een deel is waarschijnlijk ook te danken aan verbeterde wetenschappelijke methoden om de populatie in de gaten te houden. Het is moeilijk om luipaarden te tellen onder de beste omstandigheden, en de solitaire katten zijn verspreid over een enorme hoeveelheid grondgebied. Vroege pogingen om de omvang van de populatie vast te stellen berustten op het tellen van hun pootafdrukken in de sneeuw. Verschillende wetenschappelijke teams hebben verschillende methoden gebruikt om de omvang van de populatie te berekenen, wat betekent dat het aantal luipaarden in 2001 tussen de 30 en 44 had kunnen liggen. Zelfs met dit mogelijke bereik in populatiegrootte, wijst Darman erop dat de ondersoort “op de rand van uitsterven stond.”

Heden ten dage hebben we niet alleen meer katten om te tellen, maar ook meer nauwkeurige telmethoden. Het nationale park beschikt nu over een netwerk van 400 cameravallen, verspreid over 890.000 hectare luipaardgebied. Wetenschappers kunnen nu de foto’s vergelijken, op zoek naar de unieke vachtpatronen van elke kat, om tot een nieuwe telling van de populatie te komen. De nieuwe aantallen zijn berekend op basis van alle foto’s die in 2017 zijn genomen.

“De toename is echt, echt spannend,” zegt John Goodrich, senior tiger program director voor Panthera, de wereldwijde organisatie voor het behoud van wilde katten, die Amur luipaarden heeft bestudeerd, maar niet betrokken was bij de nieuwe tellingen. “Het spreekt van sterke inspanningen voor natuurbehoud en een sterke betrokkenheid van de overheid.” Hij crediteert Russische acties zoals de oprichting in 2016 van een 1.500-voet tunnel onder een belangrijke snelweg, een belangrijke inspanning die de migratie van de Amur luipaard heeft verbeterd. Bovendien heeft het park meer anti-stroperij patrouilleren en herbebossing van gebieden die voorheen werden begraasd door vee mogelijk gemaakt.

Terwijl lijkt de populatie luipaarden over de grens in China ook licht toe te nemen. Hoewel een woordvoerder van Land of the Leopard National Park mij vertelde dat de populatieaantallen buiten Rusland “slechts speculaties” zijn, schatte een vorig jaar gepubliceerd document van Chinese en Amerikaanse onderzoekers dat er 5-7 luipaarden leven aan de Chinese kant van de grens. Hetzelfde document telde 31 luipaarden die de grens tussen de twee landen overstaken. “Afhankelijk van de omstandigheden elk jaar, kan een verschillend aantal luipaarden gebruik maken van de Chinese kant van de grens, en we moeten gegevens van beide kanten,” zegt Darman. Hij schrijft verschillende factoren toe aan het groeiende aantal luipaarden in China, waaronder de instelling van drie beschermde gebieden en een snare-removal campagne waarbij door stropers geplaatste vallen worden opgeruimd. China is ook zijn eigen netwerk van cameravallen aan het uitbreiden, en Darman zegt dat de twee landen hun gegevens in de komende maanden zullen vergelijken.

Natuurlijk zijn de Amur luipaarden nog niet helemaal uit de gevarenzone. Ze zijn nog steeds een van ’s werelds meest bedreigde grote katachtigen – alleen de Aziatische cheeta’s (Acinonyx jubatus venaticus) in Iran, met een populatie van slechts 50, zijn tegenwoordig zeldzamer in het wild – en het met sneeuw bedekte nationale park bevat al ongeveer de maximale hoeveelheid prooi die het kan dragen, dus het kan een uitdaging zijn om de populatie nog verder te laten groeien. Toch, zoals Darman zegt, is de ondersoort “op het randje van uitsterven gekomen.” Dat is een succes dat het vieren waard is.

Dit bericht verscheen oorspronkelijk op The Revelator op 25 april 2018