Een sterrenbeeld genoemd naar een Griekse prinses

Duizenden jaren geleden gaven de oude Grieken overal namen aan. Ze hadden een scherp oog voor de natuur en de hemel en veel van de namen die ze gebruikten om de wereld om hen heen te verklaren, zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. In feite legden de oude Grieken op vele manieren de basis voor de moderne westerse cultuur, die nog steeds voelbaar is in de kunst, wetenschap, filosofie en literatuur, naast vele andere kennisdomeinen.

Wat we ons niet altijd realiseren, is hoe diep de Griekse mythologie in ons collectieve bewustzijn is ingebakken. Zo zijn de Olympische Spelen, die we allemaal kennen, een duidelijke illustratie van de overblijfselen van de oude Griekse cultuur in het moderne leven. Hun naam is rechtstreeks afgeleid van Olympia, een kleine stad op het Griekse schiereiland Pelopponese. De meeste mensen weten echter niet dat het vroeger een religieus heiligdom was, gewijd aan Zeus, de heerser van het Griekse pantheon van goden.

Hoe zit het met de astronomie? Zijn er nog sporen van de oude Griekse cultuur in onze manier van kijken naar de sterren boven ons en de nachtelijke hemel? Vandaag brengen wij u het verhaal van een sterrenbeeld dat naar een Griekse prinses is genoemd: Andromeda.

Een Griekse prinses veranderde in een sterrenbeeld

Andromeda was de dochter van Cassiopeia, de koningin van Ethiopië. Volgens de mythe besloten de Griekse goden Andromeda te straffen voor de overmoed van haar moeder. Cassiopeia beweerde dat haar dochter mooier was dan de Nereïden, mythische zeenimfen gezegend met een ongelooflijke schoonheid. Om Cassiopeia te straffen voor haar onbeschaamdheid, ketende Poseidon, de Griekse godheid van de zee, Andromeda aan een rots en liet haar achter om te worden opgegeten door het zeemonster Cetus.

Gelukkig voor haar werd Andromeda gered door de held Perseus, die het hoofd van Medusa (een heel andere Griekse mythe) gebruikte om het monster in steen te veranderen. Perseus en Andromeda werden op slag verliefd en trouwden, baarden samen negen kinderen en stichtten de legendarische stad Mycene en de Persideae dynastie.

Na Andromeda’s dood eerde de godin Athena haar door haar aan de hemel te plaatsen en een sterrenbeeld naar de Griekse prinses te vernoemen. Sindsdien staat ze tussen de sterren, omringd door Perseus, Cassiopeia, Cetus en Cepheus, die ook allemaal in sterrenbeelden zijn veranderd. Deze sterrenbeelden, geïnspireerd op oude Griekse mythen, zijn perfect te onderscheiden op hedendaagse sterrenkaarten.

Het sterrenbeeld Andromeda

De eerste vermelding van Andromeda als sterrenbeeld dateert uit de 2e eeuw. In die tijd catalogiseerde de Grieks-Romeinse astronoom Ptolemaeus haar tussen een totaal van 48 sterrenbeelden. Met de moderne technologieën en astronomische waarnemingstechnieken kunnen we tegenwoordig 88 sterrenbeelden tellen. Het sterrenbeeld dat naar de Griekse prinses is genoemd, is er tot op de dag van vandaag nog steeds een van.

Gelegen ten noorden van de hemelevenaar, is Andromeda het meest prominent aanwezig tijdens de herfstavonden op het noordelijk halfrond, samen met haar mythische soortgenoten Perseus, Cassiopeia, Cetus, Cepheus en Pegasus. Door haar noordelijke declinatie is het sterrenbeeld Andromeda alleen zichtbaar ten noorden van 40° zuiderbreedte. Dit betekent dat Andromeda ten noorden van de evenaar te zien is van augustus tot februari, terwijl het op het zuidelijk halfrond te zien is van oktober tot december.

Andere leuke weetjes over Andromeda: het sterrenbeeld dat is vernoemd naar de griekse prinses is een van de grootste zichtbare sterrenbeelden vanaf de aarde, met een oppervlakte van 722 vierkante graden, en is de locatie van de Andromediden, een zwakke meteorenregen die in november voorkomt.

“De Geketende Vrouw” in andere culturen

Andromeda, in het Engels ook bekend als “the Chained Lady” of “de Geketende Vrouw”, komt ook in andere culturen voor. In de Chinese astronomie maakten de sterren waaruit Andromeda bestaat deel uit van vier verschillende constellaties met mythologische betekenis. Niet alleen dat, maar een sterrenbeeld dat verwant is aan Andromeda bestaat ook in de Hindoe-mythologie.

De volgende keer dat je ’s nachts naar de sterren kijkt, probeer dan de verschillende sterrenbeelden te onderscheiden. Ze zijn er altijd al geweest, en toch weten we er zo weinig van. Blijf kijken voor meer verhalen over de sterren en sterrenbeelden en de vele geheimen die ze bevatten!