Flowerboys en de aantrekkingskracht van ‘zachte mannelijkheid’ in Zuid-Korea

Een man die op straat make-up draagt, kan onwelkome blikken, vragen over zijn mannelijkheid en zelfs zijn seksualiteit oproepen. Maar in Zuid-Korea veranderen de ideeën over hoe je er als man goed uit kunt zien, de houding en beïnvloeden ze de wereld, zo meldt Saira Asher van de BBC.

Toen de BBC een video over de make-up routine van een 16-jarige YouTuber in Seoul op Facebook plaatste, varieerden de reacties van geïntrigeerd tot ronduit venijnig.

Sommigen veronderstelden dat dit betekende dat hij homo was, terwijl anderen hem vermanden voor zijn keuze door te zeggen “echte mannen dragen geen make-up”. Natuurlijk waren er ook mensen die pleitten voor zijn vrijheid om te leven zoals hij dat wil en tegen de “breekbare mannelijkheid” die werd getoond.

Maar Kim Seung-hwan is er aan gewend. Hij zegt dat hij al zolang hij make-up tutorials geeft, door sommige Koreanen online voor homo wordt uitgemaakt.

Op de vraag of hij vond dat hij er vrouwelijk uitzag nadat hij make-up op had gedaan, reageerde hij verward op de vraag, alsof hij er nog nooit over had nagedacht.

“Nee, dat vind ik niet. Ik denk er niet aan dat dit een meisjesachtige look is,” zegt hij. “

In een schoonheidssalon voor mannen

Voor wie zich ongemakkelijk voelt bij mannen die make-up dragen, is het tafereel in een chique schoonheidssalon voor mannen in het Gangnam-district van Seoul nogal wat. Maar het wijst op een belangrijke verschuiving in culturele verwachtingen.

Hoofdvisagist Han Hyun-jae brengt deskundig foundation, eyeliner en lippenstift aan bij een man. Hij kiest uit een reeks producten en merken die de meeste vrouwen wel zullen kennen, en legt de laatste hand aan wat hij de K-pop (afkorting van Koreaanse pop) look noemt. Het is een scène die zich dag na dag herhaalt.

• De superfan die naar Korea verhuisde voor K-pop
• Wat vinden niet-Koreanen zo leuk aan K-pop?
• Wie zijn BTS en waarom zijn ze zo belangrijk

Een groep zelfverzekerde jonge mannen slentert de salon binnen en vertrekt met een perfecte huid en haar. Velen van hen zijn zangers of acteurs op weg naar promotie-evenementen.

Een man is er voor zijn bruidsmake-up, een gangbare praktijk voor mannen in Zuid-Korea. Hij kiest voor rode lippen voor zijn speciale dag.

“We maken hun teint zuiverder, wenkbrauwen donkerder, contouren hun gezicht en halen hun mannelijkheid naar boven op een manier die ze zelf niet kunnen,” zegt Mr Han. Hij zegt dat er mannen komen die op hun favoriete K-pop idolen willen lijken.

In de afgelopen jaren zijn K-pop bands en Koreaanse drama’s de belangrijkste invloed geworden op jongeren in het land en vorig jaar is K-pop doorgebroken in de mainstream muziekscene van de VS en Groot-Brittannië.

“Ik denk dat Korea een pionier is in de schoonheidscultuur van mannen, zeker in Azië op dit moment, zo niet de wereld,” zegt Joanna Elfving-Hwang van de Universiteit van West-Australië, die uitgebreid onderzoek heeft gedaan naar schoonheid en imago in Zuid-Korea.

“De manier waarop zij (K-popsterren) spelen met mannelijkheid, wat het betekent om een mooie man te zijn op een heteroseksuele of niet-heteroseksuele manier, het opent mogelijkheden voor mannen op straat en maakt het uiteindelijk meer acceptabel.”

Dit betekent niet dat elke man in Seoul met een vol gezicht make-up rondloopt-make-up.

Maar in jonge en modieuze buurten als Myeong-dong is het gebruikelijk om mannen te zien rondlopen met foundation of BB cream (blemish balm) – een hybride van vochtinbrengende crème en lichte foundation.

Belangrijker is dat de interpretatie van wat voor mannen acceptabel is als het om schoonheid gaat, veel losser is geworden.

En sommige jonge Koreaanse mannen zijn niet te beroerd om hun uiterlijk te verbeteren.

Van stoere jongen naar mooie jongen

Dat was niet altijd het geval. In de jaren ’80 en ’90 was de salaryman de heersende mannelijke esthetiek. Kostuums, luxe horloges en een traditioneel sterke mannelijke uitstraling waren de norm. Korea heeft een verplichte nationale dienstplicht en dat vormde en definieerde wat mannen er aantrekkelijk uit vonden zien.

“In de jaren tachtig en negentig werden mannen in de Koreaanse popwereld vooral geportretteerd als stoere jongens in gangster- en detectivefilms, en als rebelse jonge mannen in sommige tv-drama’s,” zegt Sun Jung, auteur van Korean Masculinities and Transcultural Consumption.

Maar dat veranderde allemaal in het midden van de jaren negentig toen de muziekgroep Seo Taeji and The Boys op het toneel verscheen, zegt professor Elfving-Hwang. Zij gebruikten invloeden uit rap, rock en techno en verwerkten de Engelse taal in hun muziek.

Zij gaven de aanzet tot een fancultuur die nu een belangrijke kracht in de muziekindustrie is geworden, zegt zij.

Toen volgden de grote entertainmentbedrijven die K-pop girlbands en boybands uitbrachten, en hun invloed is ongekend groot geweest.

“Vergeleken met de jaren ’80 en ’90, zijn er nu veel meer zachte masculiniteiten – beelden van mooie jongens en zachte mannen – vertegenwoordigd in de media, en consumenten verwelkomen en consumeren ze op grote schaal,” aldus Dr. Sun Jung.

Ze zijn bekend geworden onder de naam Khonminam – een combinatie van de woorden voor bloem en mooie man. Ze zegt dat het geïnspireerd is op soortgelijke concepten in Japan van bishonen of mooie jongens en Shojo manga – meisjesstrips.

Maar het is niet vrouwelijk.

“Ik denk dat het fenomeen eerder moet worden verklaard aan de hand van het begrip hybride of veelzijdige mannelijkheid – zacht en mannelijk tegelijk – wat iets anders is dan verwijfd,” zegt Dr. Jung.

Zij noemt Song Joong-ki, de ster uit het immens populaire Koreaanse drama “Descendants of the Sun” als de belichaming hiervan. Hij mag er dan uitzien als een khonminam, maar als kapitein van de speciale strijdkrachten in het leger is hij ook een stoere vent.

Descendants of the Sun en andere Koreaanse drama’s hebben geholpen om het Zuid-Koreaanse uiterlijk over Azië en nu de wereld te verspreiden. En dat betekent dat er veel vraag is naar manieren om die look te bereiken.

• Waarom K-drama zo’n grote vlucht heeft genomen
• De verborgen westerlingen in Koreaans drama

Mannelijke idolen prijken op reclameborden in Seoul en verkopen producten als gezichtsmaskers en vochtinbrengende crèmes. Bedrijven nemen mannen in dienst om make-up producten aan vrouwen te verkopen.

Hun fandom in plaatsen als China, Thailand en Singapore is ook niet te versmaden. Hun optredens en productlanceringen worden massaal bijgewoond.

“Mannen in China en Zuidoost-Azië hebben de neiging te denken dat Koreaanse mannen de typische schoonheid zijn,” zegt Lee Gung-min, een consultant van Zuid-Koreaanse schoonheidsbedrijven.

“Dat heeft een enorme invloed op mannelijke consumenten in Azië.”

Koreaanse beautyboom

Buiten Azië begint het Koreaanse merk goed te verkopen in de VS en Europa.

Walmart en Sephora hebben nu K-beauty (Koreaanse schoonheid) merken in hun schappen en beautybloggers verkondigen de deugden van de 10-stappen K-beauty routine voor een stralende huid. Amerikaanse en Europese make-up-liefhebbers maken snel kennis met merken die voorheen alleen in Azië populair waren, zoals TonyMoly, Innisfree en Etude House.

Het meest interessant is dat gevestigde beautymerken hun eigen versies maken van producten die oorspronkelijk uit Zuid-Korea komen – zoals Clinique, Lancome en L’oreal die cushion compacts introduceren.

De drang naar het perfecte gezicht heeft ongetwijfeld ook bijgedragen aan een goed gerapporteerde stijging van het aantal cosmetische ingrepen in Zuid-Korea om de gewenste kaaklijn of neus te verkrijgen. Maar het komt ook voort uit een diepgewortelde preoccupatie met hoe je jezelf presenteert aan anderen.

Dat is een veelgehoord gevoel in Seoul. De mensen hier vinden het belangrijk hoe ze eruit zien en hoe ze overkomen op de wereld – zowel mannen als vrouwen.

Je kunt geen meter lopen zonder een cosmetica- of huidverzorgingswinkel tegen te komen met een verkoper die je naar binnen probeert te lokken met een gratis gezichtsmasker, en bedrijven maken absoluut gebruik van die zelfzorgcultuur om producten te verkopen.

Maar mannen zijn nu net zozeer het slachtoffer van die drang – of misschien druk – om zichzelf te verbeteren als vrouwen al generaties lang voelen.