India’s kastensysteem: Verzwakt, maar nog steeds invloedrijk
17.07.2017
Ondanks wetten die gelijkheid moeten creëren, heeft het kastenstelsel in India nog steeds een sterke invloed op de samenleving. DW legt uit hoe het zich heeft ontwikkeld en hoe de situatie in het land nu is.
India’s kastensysteem, dat Hindoes in verschillende maatschappelijke groepen verdeelt op basis van hun werk en geboorte, gaat volgens onderzoekers zo’n 3000 jaar terug.
In dit systeem worden Hindoes in vier klassen verdeeld op basis van het principe van “varna”, dat letterlijk “kleur” betekent: de Brahmanen (de priesterklasse); de Kshatriya’s (de heersende, bestuurlijke en strijdende klasse); de Vaishya’s (de klasse van ambachtslieden, handelaren, boeren en kooplieden); en de Shudra’s (handarbeiders). Er zijn ook mensen die buiten het systeem vallen, waaronder inheemse stammen en de Dalits, die vroeger bekend stonden als “onaanraakbaren”, hoewel die term enigszins omstreden is.
Het concept van “jati”, dat “geboorte” betekent,” ligt ook ten grondslag aan het kastensysteem en veroorzaakt de differentiatie in duizenden subgroepen op basis van moeilijk te definiëren afstamming of verwantschap.
Het systeem heeft ertoe geleid dat de hogere kasten bevoorrecht werden boven de lagere kasten, die vaak onderdrukt werden door degenen die hoger op de kastenschaal stonden. Eeuwenlang was het verboden om tussen de kasten te trouwen en in dorpen leefden de kasten meestal apart en deelden ze voorzieningen zoals waterputten niet.
Lees meer: Indiase man doodgehakt vanwege huwelijk tussen kasten
Terug naar verandering
Het kastensysteem werd versterkt onder de Britse Raj, die alleen hindoes van de hogere kasten benoemde in hoge functies en administratieve banen. In de jaren 1920 leidden protesten er echter toe dat het koloniale bestuur een systeem van quota’s invoerde, waarbij een bepaald percentage van de overheidsbanen werd gereserveerd voor hindoes van lagere kasten.
Lees meer: Kaste-protesten zetten India’s omstreden quotasysteem in de schijnwerpers
Na de onafhankelijkheid van India in 1947 voerde het land wetten in om discriminatie van lagere kasten illegaal te maken en om hun sociaaleconomische positie te verbeteren. Er werden quota ingevoerd voor de toelating tot universiteiten en voor banen.
Als gevolg hiervan, zijn sommige Dalits doorgedrongen tot vooraanstaande posities, zoals BR Ambedkar, die de Indiase grondwet heeft geschreven, en KR Narayanan, die in 1997 tot president werd gekozen.
Lees meer: Dalits van lage kaste gaan de strijd aan in Indiase presidentsverkiezing
De ongelijkheden binnen het systeem bestaan in het moderne India nog steeds, ondanks deze maatregelen, die zelfs hebben gediend om de verdeeldheid tot op zekere hoogte te versterken. Ook is er de laatste tijd geweld uitgebroken op basis van kaste, waarbij het vaak ging om aanvallen op Dalits.
Het kastensysteem heeft zich ook uitgebreid naar andere religies in India, waarbij christenen, moslims, sikhs en jains allemaal soortgelijke vormen van sociale stratificatie hanteren.